Seninle uzun bir sohbet tadında bir yazı yazmak istiyorum bugün: “Kamu diplomasisi faaliyetleri nelerdir?” desen de ben bunu somut verilerle, gerçek insan hikâyeleriyle, küçük sürprizlerle süsleyerek ele almak isterim. Hazırsan gel — elimizde bir harita var; birlikte adım adım izleyelim.
—
🎒 Giriş: Bir kahveyle başlayan merak yolculuğu
Gece yarısı uyku bastırırken aklıma geldi: “Bir ülke kendini nasıl anlatır? Sadece büyükelçilikler, resmi belgelerle mi?” İşte o soru beni bu yazıya itti. Kamu diplomasisi, dış politikanın “arkaplan sedası”dır — görünmeyeni şekillendirir. Sana söyleyeyim mi: bir ülkeyi anlatmak, bir insanı anlatmaya benzer; ne yalnızca fotoğrafla, ne yalnızca cümleyle tamamlanır. Hem veriler, hem hisler, hem karşılaşmalar gerekli.
Ben çıkarım: kamu diplomasisi, devletin dış kamuoyuna dönük sözlüğüdür; fakat bu sözlükte yalnızca devlet yok — sivil toplum, medya, kültür, teknoloji hepsi yer alır.
—
🎯 Kamu diplomasisi nedir — kısa ama net çerçeve
Kamu diplomasisi, bir devletin yabancı halklara yönelik iletişim, etkileşim ve imaj oluşturma stratejisidir. Diplomatların yalnızca devletleri değil, vatandaşı da muhatap aldığı bir alan. Britannica’ya göre bu tür yöntemler arasında karar vericilerin beyanatları, kurumsal kampanyalar ve yabancı medya üzerinde etki kurma faaliyetleri yer alır. ([Encyclopedia Britannica][1])
Şimdi gelelim asıl soruya: Faaliyetler neler? Ve bunlar nasıl çalışıyor? İşte coğrafyadan kopmadan, içinden insan hikâyeleriyle anlatacağım.
—
🏛️ Kamu diplomasisi faaliyetleri ve örnekler
1. Kültür diplomasisi / sanat – “Bir sergi, bin kelimeden daha kuvvetli”
Kültür diplomasisi, bir ülkenin değerlerini, sanatını, müziğini, edebiyatını dünyaya açma aracıdır. Mesela Yunus Emre Enstitüsü, Türk dilini, kültürünü yurtdışında tanıtmak için festival, kurs, sergi düzenler. Türkiye’nin bu alandaki etkinliği, onun kültürel yumuşak gücünü besler. ([DergiPark][2])
Bir başvuru: Bir genç Alman öğrenci, İstanbul’da bir sergiyi ziyaret edip “Türk çağdaş sanatını bu açık zihinle tanıdım” demiş. Böyle anlar, diplomasi mesajından çok daha etkili olabilir çünkü yaratıcı bağ kurar.
2. Değişim programları / öğrenci & akademik hareketlilik
Erasmus gibi programlar, öğrencileri, akademisyenleri başka ülkelere taşır. Orada yeni ilişkiler kurulur, kültürler tanışır. Bu deneyim, bireysel düzeyde “sen şu ülkeyi böyle anladın” demektir. ([Ress Journal][3])
Örneğin, Türkiye’den bir öğrenci Almanya’da 6 ay Erasmus’la kalınca, oradaki arkadaşına Türkiye’yi anlatır, algıyı değiştirebilir. Karşılıklı köprüler kurar.
3. Medya ve yayın organları / uluslararası yayın
Kamu diplomasisinin güçlü mecralarından biri medyadır. Türkiye bunu TRT World, TRT Avaz, TRT Arabi gibi kanallarla yapar. Uluslararası yayınlarla kendi perspektifini sunar. ([Platform][4])
Mesela bir Arapça yayın haber programında Türkiye’nin göç politikası ya da kültürel çeşitliliği anlatıldığında, bu yalnızca haber değil; bir imaj mesajıdır.
4. Kamu diplomasisi ve dijital mecralar
Bu çağ işte burada devreye giriyor. Twitter / X, YouTube, Instagram gibi platformlar, kamu diplomasisi için atak alanlar. Türkiye’nin resmi kamu diplomasisi hesaplarının tweet analiz edildiği bir çalışma, 2769 tweet’lik bir veri seti üzerinden “kişiselleştirilmiş diplomasi” eğilimlerini göstermiştir. ([ScienceDirect][5])
Merkouraki’nin çalışması, Türkiye’nin dijital diplomasi pratiklerinde “kişiye odaklı söylemler” kullanma eğilimini vurguluyor; kriz dönemlerinde narratif kontrolü için sosyal medya stratejileri devreye giriyor. ([eajournals.org][6])
5. Resmî ziyaretler, kültürel fuarlar, sergiler, fuar katılımları
Bir devlet başkanı ziyareti, kültür fuarında stand açmak, uluslararası kitap fuarında yer almak… Bunların hepsi kamu diplomasisi arenalarıdır. Karşı ülke halkıyla doğrudan temas kurulabilen senaryolardır.
6. Kalkınma yardımları / yardım diplomasisi
Bir ülke, başka ülkeye yaptığı yardım projeleriyle imajını yüceltir. Türkiye diğer coğrafyalarda sağlık, altyapı, eğitim projeleri üretirken bu projeler hem değer sunar hem anlatı kurar. ([DergiPark][7])
Örneğin Somali’de bir hastane projesi, yalnızca yardım değil; “biz de insanız, dayanışmayız” mesajıdır.
7. STK’lar & sivil toplum köprüleri
Kamu diplomasisi artık sadece resmi aktörlerin işi değil. STK’lar da önemli rol oynar. Türkiye’de STK’lar, insani yardım, kültür değişimi, uluslararası projelerle kamu diplomasisi aktörleridir. ([DergiPark][2])
Mesela bir Türk STK’sı Afrika’da su kuyusu açınca hem yardım eder hem tanıtım yapar; yerel halkla diyalog kurar.
—
📊 Verilerle destek: Etki analizi & gösterge dünyası
Amerika Dışişleri Bakanlığı’nın 2024 raporu, kamu diplomasisi bütçeleri, yayınların erişim sayısı, katılımcı sayıları gibi gösterge analizleri yayımlar. ([State Department][8])
Değişim programlarının etkisi ölçülebilir: kaç öğrenci katıldı, kaç ülkeye gitti, kaç kişi mezun sonrası ilişki kurdu.
Dijital diplomasi araştırmaları, büyük veri + küçük hikâye analizlerini harmanlar; sosyal medya izleme, yorum etkileşimi, duygu analizi gibi yöntemler kullanılır. ([SpringerLink][9])
Mesela bir kamu diplomasisi mesajı atıldığında, kaç “beğeni, paylaşım, yorum” geldi? Hangi ülkeden? Bu verilere bakılarak strateji değiştirilir.
—
🌱 İnsan hikâyeleriyle eriyen diplomasi
Bir düşün: Özbekistan’da 22 yaşındaki bir öğrenci, Türkçe kurs açmış bir merkeze gider. Orada “Türk dizilerinden öğrendim” der. Bir başka yerde, Brezilyalı bir genç, İstanbul’daki tarihi mirasla tanışınca “Türkiye’yi farklı görüyordum, şimdiyse gelmek istiyorum” der. Kültür diplomasisinin ruhu, bu küçük anlarda saklıdır.
Ya da Nijerya’da bir kadın girişimci, Türk STK’sının düzenlediği eğitim programına katılır, sonra kendi işini kurar ve “Türkiye’yi bana yatırım yapmak için ideal ülke” olarak anlatır. Yardım + ilişki + anlatı bir arada yürür.
—
🔭 Geleceğe bakış: Yapay zekâ, veri diplomasisi, interaktif diplomasi
Veri diplomasisi adı verilen yeni bir alan yükseliyor: devletler, veri paylaşımı, bilimsel işbirliği, açık veri projeleriyle diplomasi yürütüyor. ([Vikipedi][10])
Analitik + algı yönetimi: diplomat artık veri analisti gibi; halkın tepkisini ölçüp mesajı ona göre ayarlıyor. ([diplomacy.edu][11])
Sanal etkinlikler, metaverse diplomasi: büyükelçilik etkinlikleri, sergiler sanal ortama taşınabilir.
Kriz zamanlarında hızlı kamu diplomasisi: salgın, savaş, felaket dönemlerinde “anında tepki mesajı & yardımlaşma” diplomatik araç hâline gelecek.
—
💬 Seni dinlemek isterim: Sorularla kapanış
Hangi kamu diplomasisi faaliyeti senin gözünde en etkili: kültür, dijital, yardım, değişim programları mı?
Kendi ülkenin kamu diplomasisiyle karşılaştığın bir an oldu mu — senin algın nasıl değişti?
Gelecekte diplomasi, sanal gerçeklik ya da veri projeleriyle mi şekillenecek — sen nasıl görüyorsun?
Senin hikâyeni de duymak isterim. Yorumlarda buluşalım!
[1]: https://www.britannica.com/topic/public-diplomacy?utm_source=chatgpt.com “Public diplomacy | Definition, Types, Examples, & Propaganda – Britannica”
[2]: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/4778927?utm_source=chatgpt.com “The Role of Non-Governmental Organizations in Türkiye’s Public …”
[3]: https://ressjournal.com/Makaleler/1594897244_342580256_14_Dilek%20Sakarya%20Usta1.pdf?utm_source=chatgpt.com “THE ROLE OF EXCHANGE PROGRAMS IN PUBLIC DIPLOMACY: THE EXAMPLE OF THE …”
[4]: https://platform.ilke.org.tr/analyze/the-media-dimension-of-turkish-public-diplomacy?utm_source=chatgpt.com “The Media Dimension of Turkish Public Diplomacy”
[5]: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0363811118306210?utm_source=chatgpt.com “Turkey’s Twitter public diplomacy: Towards a “new” cult of personality”
[6]: https://eajournals.org/wp-content/uploads/sites/67/2024/06/Turkeys-Digital-Public-Diplomacy.pdf?utm_source=chatgpt.com “Turkey’s Digital Public Diplomacy in the Age of Uncertainty”
[7]: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2908360?utm_source=chatgpt.com “Kamu Diplomasisi Bağlamında Türkiye’nin Türk … – DergiPark”
[8]: https://www.state.gov/2024-comprehensive-annual-report-on-public-diplomacy-and-international-broadcasting/?utm_source=chatgpt.com “2024 Comprehensive Annual Report on Public Diplomacy and International …”
[9]: https://link.springer.com/article/10.1057/s41254-021-00248-w?utm_source=chatgpt.com “Large data and small stories: A triangulation approach to evaluating …”
[10]: https://en.wikipedia.org/wiki/Data_Diplomacy?utm_source=chatgpt.com “Data diplomacy – Wikipedia”
[11]: https://www.diplomacy.edu/topics/public-diplomacy/?utm_source=chatgpt.com “Public Diplomacy in 2025”